Το e-mail μου είχε γεμίσει με προσφορές αεροπορικών εταιρειών. Η Skyscanner, η Ryanair και η Aegean με βομβάρδιζαν με αγχωτικές και ψυχαναγκαστικές προσφορές όπως «κλείσε ΤΩΡΑ θέση από 20 ευρώ!» Έχω έρθει πολλές φορές στο σημείο να κάνω unsubscribe από όλες τις εταιρείες αλλά τι να κάνω, δε μου πάει η καρδιά. To «από 20 ή 40 ευρώ με επιστροφή» δε βοηθούσε καθόλου την κατάσταση. Όχι απλά δεν έκανα unsubscribe αλλά πατούσα καθημερινά και χάζευα τις προσφορές. Στην αρχή απλά για να περάσει η ώρα. Μετά κοιτούσα λίγο ξενοδοχεία και Airbnb για να περάσει η ώρα, μετά λίγο tripadvisor, να μην τα πολυλογώ, από ένα e-mail ξεκινούσε το πράγμα και κατέληγα σχεδόν πάντα να βγάζω αναλυτικό πρόγραμμα για κάθε προορισμό.
Καταλήξαμε λοιπόν στο ότι θέλουμε να πάμε τον Ιούνιο λίγες μέρες κάπου. Το «κάπου» ήταν τελείως φλου. Θέλαμε κάτι εύκολο, σίγουρα στην Ευρώπη, οικονομικό, που να μην έχουμε ξαναπάει και για λίγες ημέρες.
Και ο κλήρος έπεσε στο Βερολίνο! Μια πόλη για την οποία είχα ακούσει πάρα πολλά και που πάντα ήθελα να δω αλλά είχε πάει λίγο πίσω στη λίστα κι αυτή λόγω άλλων προτεραιοτήτων.
Άποψη της πόλης από το κτίριο-αίνιγμα στο Museum Island.
Φωτο-ιστορία λοιπόν με θέμα την αμφιλεγόμενη και διάσημη Γερμανική πρωτεύουσα. Αναμείνατε!
Πριν πάω, οι πληροφορίες που είχα από φίλους και γνωστούς ήταν ότι:
• Το Βερολίνο είναι μια πόλη που αισθάνεσαι τελείως ελεύθερος. Μπορείς να κυκλοφορείς όπως θες, να φοράς ότι θες, να κυκλοφορείς αγκαλιά με όποιον θες, μπορείς να είσαι ότι θες, κανείς δεν ασχολείται μαζί σου.
• Είναι από τους top προορισμούς της Ευρώπης (μαζί με Άμστερνταμ και Βαρκελώνη) για sex tourism. Με παροτρύνανε χαριτολογώντας να πάω σε club στο οποίο αφήνεις τα ρούχα σου έξω και μπαίνεις με το εσώρουχο. Αυτή ήταν από τις ”light” προτάσεις πρέπει να σας πω. Οι υπόλοιπες νομίζω είναι για άλλο forum.
• Έχει τρελό nightlife γενικότερα (με ότι άλλο αυτό μπορεί να περιλαμβάνει).
• Είναι λίγο άσχημο, λίγο «βιομηχανικό».
• Ωστόσο, έχει πολύ πράσινο.
• Έχει άπειρα πράγματα να κάνεις.
• Άπειρες επιλογές για φαγητό.
• Είναι μια πόλη λίγο “punk”, ότι κι αν αυτό σημαίνει για τον καθένα.
• Έχει πλούσια ιστορία, ειδικά όσον αφορά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου (κάτι που με ενδιάφερε πολύ). Είναι μια πόλη που περπατάς και συναντάς παντού την ιστορία της, είναι διάχυτη γύρω σου.
Κάποια από αυτά ισχύουν, κάποια άλλα δε με ενδιέφερε να ανακαλύψω αν ισχύουν, ωστόσο μου είχε φουντώσει αρκετά η περιέργεια για αυτήν την πόλη.
Έχοντας λοιπόν κατά νου τις παραπάνω πληροφορίες από το φιλικό μου περιβάλλον (να θυμηθώ να ξαναδώ λίγο με ποιους κάνω παρέα 
) βγήκαμε στην αναζήτηση εισιτηρίων.
Η προσφορά που βρήκαμε για Αθήνα-Βερολίνο/Βερολίνο-Αθήνα ήταν πολύ καλή. Ryanair, 8-12 Ιουνίου γύρω στα 90 ευρώ (βρίσκαμε και με EasyJet με 77 αλλά δε βόλευαν οι μέρες).
Τα εισιτήρια κλείστηκαν.
Το επόμενο βήμα ήταν η αναζήτηση καταλύματος. Βρήκαμε ένα πολύ ωραίο διαμέρισμα κοντά στο Mitte αλλά 1 μήνα πριν το ταξίδι μας έστειλε ο ιδιοκτήτης μήνυμα και μας το ακύρωσε. Εκείνη την περίοδο, τόσο αργά δηλαδή, μια ανάσα πριν το ταξίδι βρίσκεις πάρα πολύ δύσκολα διαθέσιμα σπίτια και ότι υπάρχει είναι συνήθως πανάκριβο. Κοιτάξαμε για ξενοδοχείο, όλα πανάκριβα. Τελικά βρήκαμε ένα διαμέρισμα (ή μάλλον δωμάτιο) στο Kreuzberg, πολύ κοντά στο μετρό Möckernbrücke και στο κανάλι Landwehr που μάλιστα η κοπέλα που το είχε και έμενα ήταν Ελληνίδα. Να πω σε αυτό το σημείο πως δεν είχα ξαναμείνει ποτέ σε σπίτι που να μένει ταυτόχρονα και ο ιδιοκτήτης. Ήμουν τελείως αντίθετος, θέλω την άνεσή μου, δεν αντέχω καν την ιδέα του κοινού μπάνιου και γενικά δύσκολα θα μείνω σε ένα σπίτι με κάποιον που δεν ξέρω (για αυτό και δεν έχω μείνει ποτέ σε hostel). Όμως με μόνο 38 ευρώ/βραδιά, σε μια περιοχή όπως το Kreuzberg (άπειρες επιλογές για φαγητό, βόλτες και ποτό) και μάλιστα 1 μήνα πριν το ταξίδι, δεν το λες ούτε του παπά. Στο σημείο αυτό να σας πω ότι όχι απλά δεν το μετάνιωσα που επέλεξα αυτόν τον τρόπο διαμονής αλλά η όλη εμπειρία με ενθάρρυνε να το ξανακάνω και στο μέλλον. Η κοπέλα ήταν πολύ γλυκιά και απείρως διακριτική (ζήτημα να την είδαμε 3 φορές, δεν ξέρω που εξαφανιζόταν. Τα σενάρια συνομωσίας δίναν και παίρναν!!). Δεν βρήκαμε ποτέ το μπάνιο κατειλημμένο και πάντα υπήρχε ησυχία. Πολύ ευχάριστη διαμονή.
Ημέρα 1η
Προσγειωθήκαμε λοιπόν στο αεροδρόμιο Σόνενφελντ και πολύ εύκολα βρήκαμε τη στάση των λεωφορείων 171 και Χ7 ακριβώς έξω από την έξοδο των αφίξεων (όποιο κι αν πάρεις σε πηγαίνει μέχρι το μετρό Rudow κι από εκεί πηγαίνεις όπου θες στην πόλη).
Στο σταθμό Rudow ο χάρτης του μετρό δε σου άφηνε και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Χάος κι εδώ, όπως και σε Λονδίνο-Παρίσι. Ας είναι καλά το google maps.
Αφού τακτοποιηθήκαμε στο διαμέρισμα, αν και είχαμε χάσει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας (ήταν ήδη 20:00+ το βράδυ) βγήκαμε μια βόλτα στο Kreuzberg για φαγητό και για μια αναγνωριστική της γειτονιάς μας.
Η οδός Großbeerenstraße που ήταν το διαμέρισμά μας και που διασχίζει κάθετα την περιοχή του Kreuzberg.
Λίγα λόγια για το Kreuzberg: Πολύ ζωντανή περιοχή που φιλοξενεί σπουδαστές, καλλιτέχνες και μεγάλο Τουρκικό πληθυσμό, με πολλά εστιατόρια, vintage καταστήματα, καφέ και μπαρ. Οι επιλογές που έχεις για φαγητό και διασκέδαση είναι ανεξάντλητες, μπορείς να βρεις ότι κουζίνα θες σε ότι τιμές θες. Έχει έναν νεανικό και “επαναστατικό” αέρα, αφού εδώ, όταν η πόλη ήταν ακόμη διχοτομημένη, η περιοχή προσέλκυε χίπις, μετανάστες και καλλιτέχνες. Θα συναντήσεις γκράφιτι σε αρκετά σημεία της περιοχής.
Συνεχίζοντας προς το δρόμο με τα πολλά εστιατόρια και περνώντας έξω από ενδιαφέροντα κτίρια κατοικιών.
Κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν το πόσους ποδηλάτες βλέπαμε παντού, σε κάθε σημείο της πόλης όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας. Εδώ το ποδήλατο είναι τρόπος ζωής και καθημερινό μέσον μετακίνησης αφού υπάρχουν οι υποδομές και ο σεβασμός στον ποδηλάτη, αλλά και σεβασμός του ποδηλάτη προς τα υπόλοιπα μέσα μεταφοράς.
Επίσης, πάρα πολύ μεγάλοι και ανοιχτοί δρόμοι. Έχεις άπλα.
Περνώντας έξω από τα πρώτα εστιατόρια. Η βραδιά ήταν υπέροχη και ζεστή, είχε πάρα πολύ κόσμο και μια γλυκιά φασαρία παντού.
Ένα swinger club το οποίο δεν έχει κανένα ταμπού να βάλει φάτσα φόρα τη φωτεινή επιγραφή έξω από το χώρο σε κεντρικό δρόμο.
Καντε ζουμ και παρατηρείστε τον πορτιέρη. Mορφή!
Στρίβοντας σε κάθετο δρόμο σε αναζήτηση του ιδανικού εστιατορίου. Εδώ, όμορφη θήρα που μου τράβηξε το ενδιαφέρον.
Και ακριβώς δίπλα, τα γραφεία μιας δισκογραφικής με πανέξυπνο όνομα!
Λίγο παραδίπλα μια…προβοσκίδα;
Πιο κάτω ένα ακόμα εστιατόριο-μπαρ. Φαίνεται πόσο χαλαρός είναι ο κόσμος, πόσο καλός είναι ο καιρός και πόσο απολαμβάνουν οι Βερολινέζοι το καλοκαίρι.
Έτσι κι εμείς καταλήξαμε σε ένα Ταϊλανδέζικο παραδίπλα, που είναι από τις αγαπημένες μας κουζίνες μιας και εκτός των άλλων προσφέρει και άπειρες χορτοφαγικές επιλογές.
Μετά το φαγητό γυρίσαμε σπίτι και ξεκουραστήκαμε. Δε φημιζόμαστε για την ξέφρενη νυχτερινή ζωή που κάνουμε ούτως ή άλλως αλλά ήμασταν αρκετά κουρασμένοι από το ταξίδι και την επόμενη μέρα είχαμε κλείσει walking tour με οδηγό στο κέντρο της πόλης. Όχι ακριβώς όπως το περίμενα βέβαια…
Τέλος 1ης ημέρας.
Ημέρα 2η
Τη σημερινή μέρα λοιπόν θα την ξεκινούσαμε με μια γνωριμία με την πόλη μέσω ενός tour. Μας αρέσουν πολύ δεδομένου ότι σου δείχνουν βασικά σημεία της πόλης και σου λένε πληροφορίες για αυτά που ίσως δε γνωρίζεις και που μπορεί να μη θες να είσαι όλη την ώρα με το κινητό και το google στο χέρι. Επίσης, πάντα η ξενάγηση ενός ντόπιου είναι καλύτερη από οποιοδήποτε άρθρο μπορεί να βρεις στο internet. Θεωρητικά πάντα.
Βγαίνοντας από το κτίριο που μέναμε. Εδώ, ο προαύλιος χώρος που όπως βλέπετε είναι γεμάτος από ποδήλατα.
Πολύ κοντά στο διαμέρισμά μας βρισκόταν αυτό το εντυπωσιακό κτίριο, πρώην σιδηροδρομικός σταθμός. Αυτό είναι ότι έχει μείνει από τους βομβαρδισμούς κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το 1942, ήταν ο κύριος επιβατικός σταθμός αναχώρησης για περισσότερους από 9.000 Εβραίους πολίτες, που απελάστηκαν στο στρατόπεδο γκέτο της Theresienstadt και στη συνέχεια στο Άουσβιτς. Και μόνο από την είσοδό του μπορεί κανείς να καταλάβει πόσο μεγαλοπρεπής σταθμός πρέπει να ήταν.
Ξεκινήσαμε για την πύλη του Βρανδεμβούργου όπου είχαμε το ραντεβού με το υπόλοιπο γκρουπ. Το tour που είχαμε κλείσει υποτίθεται πως ήταν από τα καλύτερα free tours που υπάρχουν στην πόλη. Η εταιρεία παρέχει ξεναγήσεις σε διάφορες πόλεις και όταν λένε free εννοούν ότι στο τέλος μπορείς να δώσεις ότι θες. Έχοντας κάνει ένα ακόμα free tour στο Παρίσι, είχαμε σχηματίσει πολύ καλές εντυπώσεις κι έτσι είπαμε να το ξανακάνουμε. Δυστυχώς δεν είχε καμία σχέση.
Η εταιρεία είναι αυτή: http://www.neweuropetours.eu/berlin/en/home
Οι κριτικές που παίρνει ήταν πολύ καλές γενικά αλλά το ψάρι άρχισε να βρωμάει από την πρώτη στιγμή που φτάσαμε εκεί. Το ραντεβού ήταν ακριβώς μπροστά από την Πύλη του Βρανδεμβούργου κοντά στα Starbucks. Αν και ήταν μόλις 10 παρά το πρωί η ζέστη ήταν ανυπόφορη και ήδη είχαμε αρχίσει να ιδρώνουμε και να πασαλειβόμαστε με αντιηλιακά.
Το σημείο συνάντησης. Αριστερά που είναι ο κόσμος μαζεμένος.
Σε αυτό λοιπόν το σημείο σου δίνανε ένα χαρτάκι με ένα νούμερο και περίμενες μέχρι να πάει η ώρα 10 ακριβώς. Ο κόσμος ήταν πραγματικά πααααρα πολύς και έτσι σε χώριζαν σε γκρουπ. Χωριστήκαμε σε 3 ή 4 γκρουπ αν θυμάμαι καλά κι εμάς μας έλαχε ο χειρότερος guide που θα μπορούσαμε να έχουμε. Εκτός του ότι μας κρατούσε σε εκείνο το σημείο κάτω από τον ήλιο πόση ώρα (ενώ όλοι οι άλλοι guides με το που πήραν την ομάδα τους τους πήγαν στη σκιά) ο συγκεκριμένος ήταν ένας Αυστραλός που λόγω προφοράς καταλάβαινες τα μισά από όσα έλεγε. Όμως το χειρότερο δεν ήταν αυτό. Το χειρότερο ήταν ότι ο τύπος νόμιζε πως κάνει stand up comedy. Η ξενάγησή του παραήταν θεατρική, με χιούμορ πιο κρύο κι από παράσταση στο Δελφινάριο. Πήγα περιμένοντας να μάθω ορισμένα πράγματα για την ιστορία της πόλης και μετάνιωσα την ώρα και τη στιγμή, χίλιες φορές να το έκανα μόνος μου με το κινητό. Το αποκορύφωμα ήταν η διαδραστική επικοινωνία που ήθελε να έχει, τρομάρα του, με τον κόσμο κάνοντας διάφορες κινήσεις όπως για παράδειγμα ότι σου κόβει το κεφάλι με τσεκούρι (την ώρα που έλεγε ας πούμε για τους βασιλιάδες της Πρωσίας) ή ότι πέφτει στα γόνατα και σε παρακαλάει, ή να σου χαλάει τα μαλλιά με το χέρι… αυτοσχέδια, σαχλά σκετσάκια που ουδεμία σχέση είχαν με ξενάγηση πόλης κατά τη γνώμη μου. Ευτυχώς δεν έκανε το λάθος να με ακουμπήσει. Ο άνθρωπος δεν ήταν καν αστείος. Κάποιοι από το γκρουπ το διασκέδαζαν, οι περισσότεροι όμως ήταν μαγκωμένοι και γενικά υπήρχε κάτι πολύ άβολο σε όλο αυτό. Στο τέλος του tour όχι μόνο δεν έμαθα αυτά που ήθελα (γιατί από ένα σημείο και μετά σταμάτησα να τον παρακολουθώ), αλλά μου είχε χαλάσει παντελώς η διάθεση και φυσικά μου κατέστρεψε την πρώτη και πιο σημαντική εντύπωση που μπορεί να έχεις από μία πόλη.
Η διάθεσή μου ήταν στον πάτο λοιπόν, η υπερβολική ζέστη δε βοηθούσε (ούτε στην Αθήνα δεν είχε τόση πολλή) και ήδη προσπαθούσα να δω πώς θα κινηθούμε την υπόλοιπη ημέρα προσπαθώντας να γκρινιάζω όσο το δυνατόν λιγότερο. Ειλικρινά πιστεύω πώς αν είχαμε πέσει σε κάποιον από τους άλλους guides τα πράγματα θα ήταν σαφώς καλύτερα. Φαινόντουσαν πολύ πιο σοβαρά τα παιδιά.
Εν πάσει περιπτώση, παρακάτω ακολουθούν μερικές φωτογραφίες που έβγαλα από τα αξιοθέατα που περνούσαμε, καθώς μας έκανε την “ξενάγηση” ο Μάρκος Σεφερλής.
Το άρμα της Νίκης, στην κορυφή της Πύλης του Βρανδεμβούργου
Για μένα η πιο ενδιαφέρουσα ιστορικά περίοδος της πόλης ήταν (εκτός από τη Ναζιστική περίοδο) η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου (=ο ανταγωνισμός σε γεωπολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο ανάμεσα στο ανατολικό και το δυτικό μπλοκ).
Λίγα λόγια: Λίγο μετά το τέλος του β’ παγκοσμίου πολέμου (1949) η χώρα (και το Βερολίνο) χωρίστηκε σε Ανατολική και Δυτική Γερμανία, με την Δυτική να διοικείται από τους Συμμάχους (ΗΠΑ, Ηνωμένος Βασίλειο, Γαλλία) και η Ανατολική από τη Σοβιετική Ένωση. Στις 12/8/1961 κατασκευάστηκε ένα τείχος που σκοπό είχε να σταματήσει τους πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας που λιποτακτούσαν στη Δυτική. Οι Βερολινέζοι ξύπνησαν στις 13 Αυγούστου για να βρεθούν χωρισμένοι από τους φίλους, την οικογένεια, την εργασία τους και ακόμη και τα σπίτια τους και τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, το φράγμα ενισχύθηκε με τσιμεντένια τείχη και πύργους φρουράς. Από την κατασκευή του μέχρι και τη νύχτα της 9ης Νοεμβρίου 1989 όπου και το τείχος έπεσε, περίπου 200 άνθρωποι υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους τα χρόνια που η χώρα ήταν χωρισμένη στα δύο προσπαθώντας να περάσουν στη Δυτική Γερμανία.
Το Τείχος του Βερολίνου ήταν το σύμβολο Ψυχρού Πολέμου και σύμφωνα με την ακραία αντικομουνιστική ορολογία «μνημείο του Σιδηρού Παραπετάσματος». Το τείχος δεν χώρισε μόνο μια πόλη αλλά μια ολόκληρη εποχή σε δύο κομμάτια με αγεφύρωτες αντιθέσεις που σφράγισαν το τελευταίο μισό του 20ου αιώνα. Το Τείχος έγινε το σύμβολο του χωρισμού. Του χωρισμού της Γερμανίας, του χωρισμού της Ευρώπης, του χωρισμού των κομμουνιστών ανατολικών από τους δημοκράτες δυτικούς. Οι μεν ανατολικοί παρουσίαζαν το Τείχος σαν ένα προστατευτικό κέλυφος γύρω από το Ανατολικό Βερολίνο και οι δε δυτικοί, το παρουσίαζαν σαν να ήταν ένας τοίχος της φυλακής.
Στο παρακάτω άκρως ενδιαφέρον βίντεο της Ted-Ed (πραγματικά τρομερά επιμορφωτικό κανάλι) μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα όμορφο animation για την ιστορία του τείχους.
Απίστευτα ενδιαφέρουσα περίοδος, πραγματικά διψούσα να μάθω όσα περισσότερα μπορούσα πάνω στο θέμα. Κυριολεκτικά καταβρόχθιζα καθημερινά αμέτρητα άρθρα από το internet πάνω στο θέμα και η προσμονή μου για να επισκεφτώ αυτή την πόλη γινόταν όλο και μεγαλύτερη.
Και μετά ήρθε ο Αυστραλός! Ακόμα και όλα τα παραπάνω που σας ανέφερα δεν τα είπε με την πρέπουσα σοβαρότητα. Αλήθεια, πόσο χιούμορ να κάνεις σε ένα τέτοιο θέμα;
Πφφφ…
Στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος.
Σύμφωνα με τον δημιουργό του έργου, οι στύλοι έχουν σχεδιαστεί για να δημιουργούν μια άβολη, συγκεχυμένη ατμόσφαιρα και ολόκληρο το γλυπτό έχει ως στόχο να αντιπροσωπεύσει ένα υποθετικά διατεταγμένο σύστημα που έχει χάσει την επαφή με την ανθρώπινη λογική.
Ριζοσπαστική προσέγγιση στην παραδοσιακή έννοια ενός μνημείου, όπως αναφέρει η επίσημη σελίδα του μνημείου.
Ο Βασίλης, περπατώντας ανάμεσα στους στύλους του μνημείου.
Προχωρώντας με κατεύθυνση το επόμενο σημείο του tour. Εδώ βλέπουμε στον αέρα το αερόστατο Welt Balloon, όπου δυστυχώς δεν ανεβήκαμε κυρίως λόγο κόστους (23 ευρώ/άτομο για 15 λεπτά).
Αυτό σύμφωνα με τον ξεναγό μας υποτίθεται θεωρείται ένα από τα πιο άσχημο κτίρια του Βερολίνου.
Το Detlev Rohwedder House.
Όταν κατασκευάστηκε (1936) ήταν το μεγαλύτερο κτίριο γραφείων στην Ευρώπη. Τότε στέγαζε το Υπουργείο Αεροπορίας. Πλέον στεγάζει το Υπουργείο Οικονομικών και τα γραφεία που είναι υπεύθυνα για το φορολογικό σύστημα οπότε οι Βερολινέζοι έχουν έναν ακόμη λόγο να το μισούν.
Το έργο του Max Lingner “Building the Republic” στον τοίχο του κτιρίου αντικατοπτρίζει τέλεια την προπαγάνδα της Ανατολικής Γερμανίας. Όλοι φαίνονται χαρούμενοι, μουσικοί τραγουδούν και χορεύουν, άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές τάξεις συνευρίσκονται και συνεργάζονται.
Το άκρως ειρωνικό του πράγματος είναι ότι κατά τη διάρκεια της ανατολικογερμανικής εξέγερσης του ’53, έναν μόλις χρόνο μετά τη δημιουργία του έργου, όταν οι εργάτες πήγαν στο Υπουργείο για να διαμαρτυρηθούν τα Σοβιετικά τανκς βγήκαν στο δρόμο και τη διέλυσαν. Μάλιστα το 2000 η μεγεθυμένη φωτογραφία του Wolfgang Rueppel που δείχνει τους διαδηλωτές τοποθετήθηκε στο πάτωμα ακριβώς μπροστά από την τοιχογραφία. Αντί για ευτυχισμένα, ευχαριστημένα πρόσωπα, η φωτογραφία δείχνει θυμωμένα και απογοητευμένα πρόσωπα, τονίζοντας την αντίθεση και τη σύγκρουση μεταξύ της Σοβιετικής ιδέας και της…κοινωνικής πραγματικότητας.
Συνεχίζοντας την ξενάγηση κάτω από την αφόρητη ζέστη και περνώντας έξω από ένα μουσείο αυτοκινήτων.
Βρισκόμαστε κοντά στο Checkpoint Charlie. Και εδώ υπάρχει ένα…έκθεμα στο πεζοδρόμιο.
Checkpoint Charlie Black Box. https://www.visitberlin.de/en/blackbox-cold-war
Μια ένοπλη αντιπαράθεση μεταξύ των Αμερικανών και των Ρώσων συνέβη το 1961 στο Checkpoint Charlie, αυξάνοντας τις εντάσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Από το 2006, σε αυτό το σημείο βρίσκεται ένα υπαίθριο μουσείο αφιερωμένο στο θέμα αυτό.
Και ακριβώς απέναντι, το “The Wall – asisi Panorama Berlin”, o μεγάλος πανοραμικός τοίχος του καλλιτέχνη Yadegar Asisi που απεικονίζει την καθημερινή ζωή δίπλα στο τείχος του Βερολίνου σε μια φανταστική μέρα του φθινοπώρου τη δεκαετία του ‘80.
Στο Checkpoint Charlie γινόταν κυριολεκτικά πανικός από κόσμο και φασαρία (στην παρακάτω φωτογραφία δε φαίνεται και τόσο). Ο Steve ο ξεναγός προσπαθούσε να ουρλιάζει για να τον ακούσει όλο το γκρουπ, παράλληλα μιλούσε όσο πιο γρήγορα μπορούσε (έτσι, γιατί είμαστε όλοι εξοικειωμένοι με την αυστραλιανή προφορά) και δεν κατάλαβα τίποτα από ότι έλεγε. Σταμάτησα να παρακολουθώ και άρχισα να βγάζω φωτογραφίες.
Όμως δεν το άφησα έτσι το θέμα. Τι ακριβώς είναι αυτό το Checkpoint Charlie και γιατί είναι τόσο διάσημο; Τι έγινε εδώ; Μια γρήγορη αναζήτηση στο google μου έδωσε την απάντηση.
Περιληπτικά: To Checkpoint Charlie (ή Checkpoint C) προέρχεται από το φωνητικό αλφάβητο του ΝΑΤΟ (Alpha, Bravo, Charlie). Έγινε το πιο διάσημο σημείο διέλευσης μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Ακόμη πιο σημαντικό ήταν ότι ήταν η μόνη πύλη όπου η Ανατολική Γερμανία επέτρεψε στους συμμάχους διπλωμάτες, στρατιωτικό προσωπικό και ξένους τουρίστες να περάσουν στον Σοβιετικό τομέα του Βερολίνου.
Ένα από τα πιο αγωνιώδη κεφάλαια του Ψυχρού Πολέμου ξεκίνησε στις 22 Οκτωβρίου 1961, όταν ο διπλωμάτης Allan Lightner προσπάθησε να περάσει από το Checkpoint Charlie για να παρακολουθήσει την όπερα στο Ανατολικό Βερολίνο. Οι ανατολικογερμανικοί συνοριοφύλακες απαίτησαν να δουν το διαβατήριο του Lightner, αλλά αυτός αρνήθηκε με το σκεπτικό ότι μόνο σοβιετικοί αξιωματούχοι είχαν την εξουσία να επιθεωρήσουν τα χαρτιά του. Πέρασε από το σημείο ελέγχου μόνο αφού έφυγε και επέστρεψε με ένα πλήρωμα από ένοπλους στρατιώτες των ΗΠΑ και στρατιωτικά τζιπ. Όταν οι αξιωματούχοι της Ανατολικής Γερμανίας εξακολούθησαν να αρνούνται την είσοδο Αμερικανών στο Ανατολικό Βερολίνο, ο Αμερικανός στρατηγός Lucius Clay έβαλε 10 τανκ σε θέση γύρω από το Checkpoint Charlie. Οι σοβιετικοί σύμμαχοι των Ανατολικών Γερμανών απάντησαν τοποθετώντας δεκάδες δεξαμενές τανκ κοντά στα ανατολικά σύνορα. Στις 27 Οκτωβρίου, 10 από αυτά προχώρησαν προς τα εμπρός για να συναντήσουν την αμερικανικά μαχητικά. Για περίπου 16 ώρες, οι δύο πλευρές κοίταζαν ο ένας τον άλλον σε μια από τις μοναδικές ένοπλες συγκρούσεις του Ψυχρού Πολέμου. Η πιθανότητα ενός 3ου Παγκοσμίου Πολέμου αποτράπηκε μόνο όταν ο Πρόεδρος John F. Kennedy ήρθε σε επαφή με τον σοβιετικό αρχηγό Nikita Khrushchev και τον έπεισε να αποσύρει τα τανκς του. Λίγα λεπτά αργότερα, τα αμερικανικά τανκς έφυγαν κι αυτά από το σημείο.
Συνεχίζοντας, εδώ είμαστε έξω από τη βιτρίνα του διάσημου chocolate shop Rausch Schokoladenhaus. Αυτό που βλέπετε στη φωτογραφία είναι μοντέλο της Γερμανικής Βουλής από σοκολάτα.
Και εδώ φτάνοντας στην -μάλλον ομορφότερη πλατεία του Βερολίνου, την Gendarmenmarkt, όπου βρίσκονται πολλά αρχιτεκτονικά διαμάντια όπως Konzerthaus, Deutscher Dom (φωτό παρακάτω), Französischer Dom κ.α.
Λίγο πιο πάνω, η Bebelplatz. Η πλατεία που οι Ναζί έκαιγαν ότι βιβλίο αντιπροσώπευε ιδεολογίες αντίθετες με το Ναζισμό. Έκαψαν περίπου 20.000 βιβλία, συμπεριλαμβανομένων των έργων του Heinrich Mann, του Erich Maria Remarque, του Heinrich Heine, του Karl Marx, του Albert Einstein και πολλών άλλων συγγραφέων.
Από το 1995, ένα υπόγειο μνημείο του Micha Ullmann υπενθυμίζει στους επισκέπτες την καύση των βιβλίων. Πίσω από μια γυάλινη πλάκα στη μέση της Bebelplatz, μια βιβλιοθήκη με άδεια ράφια είναι τοποθετημένη στο έδαφος. Η επιγραφή λέει: «Αυτό ήταν μόνο ένα πρελούδιο. Όπου καίγονται βιβλία, τελικά θα κάψουν και τους ανθρώπους».
Στο σημείο αυτό το tour τελείωσε. Μεγάλη επιτυχία. Σε γενικές γραμμές αρχίζαμε να σχηματίζουμε μια άποψη για το Βερολίνο. Ποια ήταν αυτή; Καταρχάς η πόλη μας φαινόταν αρκετά άδεια (με εξαίρεση το checkpoint Charlie). Δε θύμιζε πολύ πρωτεύουσα χώρας που συνήθως γίνεται πανικός, πόσο μάλλον της Γερμανίας. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αντιθέτως. Ίσως ήταν το γεγονός ότι η πόλη γενικά έχει μια “ανοιχτωσιά”, δε σε πλακώνουν τα κτίρια, οι δρόμοι είναι μεγάλοι και φαρδιοί, τα πάρκα το ίδιο. Σου προσφέρει μια άπλα γενικά, είναι απόλαυση να περπατάς στους δρόμους της ή να κάνεις ποδήλατο. Ωστόσο, δεν θα έλεγε κανείς ότι είδαμε κάτι που δεν έχουμε δει σε άλλη Ευρωπαϊκή πόλη (αρχιτεκτονικά τουλάχιστον, όχι ιστορικά) ή ότι ξεπερνά σε ομορφιά άλλες πρωτεύουσες. Τα συναισθήματα ήταν λοιπόν ανάμεικτα.
Όμως ήμασταν ακόμα στη μέση της πρώτης μας ουσιαστικά γνωριμίας με την πόλη. Με το τέλος της ξενάγησης αποφασίσαμε να πάμε στο Νησί των Μουσείων.
Περπατώντας κατά μήκος του ποταμού Spee με τον Καθεδρικό του Βερολίνου απέναντί μας και πιο πίσω του τον Πύργος της Τηλεόρασης.
Το Νησί των Μουσείων λοιπόν (Museum Island – Museumsinsel) είναι το όνομα του βόρειου μισού ενός νησιού στον ποταμό Spree στην κεντρική συνοικία Mitte. Περιλαμβάνει πέντε παγκοσμίως γνωστά μουσεία: Pergamonmuseum (Pergamon Museum), Bode-MuseumNeues Museum (New Museum), Alte Nationalgalerie (Old National Gallery) και Altes Museum (Old Museum). Το 1999 όλο το σύμπλεγμα των μουσείων μπήκε στη λίστα της Unesco.
Το Alte Nationalgalerie.
Αποφασίσαμε να πάμε στο Μουσείο της Περγάμου που είναι μάλλον το πιο διάσημο.
Εκεί μας είπαν ότι είναι κλειστό εδώ και κάποια χρόνια ο Βωμός της Περγάμου για λόγους συντήρησης. Θα είναι ανοιχτό πάλι για το κοινό το 2019. Κρίμα, όμως ακόμα κι έτσι δεν απογοητευτήκαμε καθόλου από το μουσείο. Με audio guide στα ελληνικά που σου παρείχε το μουσείο μάθαμε ένα σωρό πληροφορίες για τα εκθέματα και φύγαμε εντυπωσιασμένοι συζητώντας για αρκετή ώρα για αρχαίους και μακρινούς πολιτισμούς
Η πύλη Ishtar. H 8η είσοδος για την Πόλη της Βαβυλώνας που χτίστηκε από τον Ναβουχοδονόσωρ το 575 π.Χ.
Στο χώρο με την Πύλης της Αγοράς της Μιλήτου.
Η Πύλη.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το πώς καταφέρανε και μεταφέρανε τα ερείπια της πρόσοψης και τα αναστηλώσανε μέσα σε ένα μουσείο. Νομίζω πως είναι από τα πιο εντυπωσιακά κομμάτια του μουσείου.
Ψηφιδωτό μπροστά από την Πύλη.
Μεταφερόμαστε και πάλι στη Βαβυλώνα.
Μικρογραφία της Πύλης Ishtar.
Στο Ισλαμικό τμήμα του Μουσείου.
Φεύγοντας από του Μουσείο. Το Κλασικό συναντά το μοντέρνο
Καλοκαίρι στο Βερολίνο.
Να κάτι που θέλαμε να κάνουμε και λόγω κακής οργάνωσης δεν καταφέραμε. Βόλτα με το ποταμόπλοιο στον Spree.
Περνώντας δίπλα από τον Καθεδρικό του Βερολίνου, κατά μήκος του ποταμού.
Μετά το μεσημεριανό μας στα πέριξ και αφού περιμέναμε να περάσει λίγο η ώρα γιατί η ζέστη δεν αντεχόταν, πήραμε την κατεύθυνση προς την Alexanderplatz.
Εδώ, στην καρδιά πλέον του Mitte, η Saint Mary’s Church και ακριβώς πίσω της ο πύργος της Τηλεόρασης (Berliner Fernsehturm).
Ο πύργος χτίστηκε μεταξύ το 1965 και το 1969 από την πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Είναι ορατός σε όλες τις κεντρικές περιοχές του Βερολίνου, και παραμένει σύμβολο της πόλης. Το αρχικό συνολικό ύψος του πύργου ήταν 365 μ, αλλά μετά από την εγκατάσταση μιας νέας κεραίας στη δεκαετία του ’90, το ύψος είναι τώρα είναι 368 μ. Και πάλι, είναι πιο ψηλός από τον Πύργο του Άιφελ (300 μ) κάτι που δεν μπορούσες να αντιληφθείς όσο κοντά του κι αν βρισκόσουν.
Οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν μια πανοραμική θέα της πόλης ανεβαίνοντας στο παρατηρητήριο του Πύργου με το αντίτιμο των 15,50 ευρώ.
Δεν ανεβήκαμε, είχα στα σχέδια κάτι πιο ήσυχο και λιγότερο τουριστικό για θέα της πόλης.
Και εδώ βρισκόμαστε στην πολύβουη Alexanderplatz.
Αυτό που έγραψα παραπάνω ότι η πόλη έμοιαζε λίγο άδεια; Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για την Alexanderplatz που δεν είχες καλά καλά χώρο να περπατήσεις.
Δείτε παρακάτω:
Αφρικανικό φεστιβάλ.
Η παραλία των Βερολινέζων. Ουδέν σχόλιο.
Το Παγκόσμιο Ρολόι. Δείχνει την ώρα σε 148 πόλεις σε όλο τον κόσμο.
Γυρνώντας πίσω με κατεύθυνση την περιοχή Nikolaiviertel.
Το καμπαναριό της Saint Mary’s Church.
Δεν ήξερα καν για την ύπαρξη της συγκεκριμένης περιοχής ούτε την είχα συμπεριλάβει στο πρόγραμμα. Ένα check-in στο Facebook τελικά μπορεί να σου φέρει τόνους προτάσεων για το που να πας και τι να δεις. Ευτυχώς, γιατί ήταν η πιο γραφική γειτονιά που είδαμε στο Βερολίνο.
Μόλις στρίψαμε στην Nikolaiviertel. Άποψη του Δημαρχείου με φόντο τον πύργο.
Και ήδη φαίνεται η διαφορά. Η γειτονιά είναι πολύ όμορφη και γραφική, το καταλαβαίνεις από το πρώτο στενό.
Κάποιος κουράστηκε, αλλά τρέφει αγάπη για το Βερολίνο.
Τουριστικό μαγαζάκι με το σύμβολο της πόλης του Βερολίνου, την αρκούδα.
St. Nicholas’ Church (Nikolaikirche).
Προχωρώντας στα στενά και πλησιάζοντας στην πλατεία (Nikolaikirchplatz). Μικρά καφέ, πλακόστρωτοι δρόμοι, γραφικά κτίρια με σκεπές και όχι πολυκατοικίες… Όλα πολύ όμορφα.
Δίκιο έχει!
Στην πλατεία, το σιντριβάνι Wappenbrunnen.
Συνεχίζοντας προς το ποτάμι.
Άγαλμα του Αγίου Γεωργίου.
Στις όχθες του ποταμού.
Εδώ θα στρίψουμε αριστερά με κατεύθυνση την πλατεία Gendarmenmarkt, μιας και το πρωί στην ξενάγηση δεν έβγαλα τις απαραίτητες αναμνηστικές φωτογραφίες που ήθελα λόγω χρόνου.
Πίσω μας, το Δημαρχείο.
Μα που έχουν πάει όλοι; Νέκρα…
Διασχίζοντας τη γέφυρα Schleusen-Brucke.
And here we are. Όχι, η πλατεία δεν ήταν τόσο άδεια. Η παρακάτω φωτογραφία έχει δημιουργηθεί με την τεχνική στο Photoshop. Βγάζεις πολλές ίδιες πανομοιότυπες φωτογραφίες, με την κάμερα σε τρίποδο τελείως ακίνητη. Το photoshop με έναν αλγόριθμο αφαιρεί τα στοιχεία που διαφοροποιούνται στις φωτογραφίες (στην προκειμένη περίπτωση τον κόσμο) και αφήνει ανέγγιχτα τα στοιχεία που δεν έχουν μετακινηθεί καθόλου (τα κτίρια κλπ). Μπορείτε να δείτε στο δεξί μέρος της εικόνας ότι δεν έχει αφαιρέσει κάποιους ανθρώπους γιατί καθόντουσαν σχεδόν ακίνητοι στο ίδιο σημείο σε όλη τη σειρά φωτογραφιών που τράβηξα.
Τέλος πάντων, η πλατεία όντως είναι πολύ όμορφη και αυτή την ώρα της ημέρας το φως την κολακεύει ακόμα περισσότερο.
The happy traveler!
Επιστροφή στο Kreuzberg για βραδινή βόλτα και φαγητό.
Περνώντας έξω από το Μουσείο Τεχνολογίας του Βερολίνου. Πολύ κοντά στο διαμέρισμά μας.
Το κανάλι Λαντβερ, την ώρα που σουρουπώνει.
Απόψε καθίσαμε σε εστιατόριο με Θιβετιανή κουζίνα, το Little Tibet. Έχω να πω μόνο τα καλύτερα και για την εξυπηρέτηση και για τις γεύσεις.
Και ύστερα βολτάροντας πετύχαμε αυτό το Ινδικό (ναι, ινδικό) cocktail bar. Το κοκτέιλ που πήρα είχε όνομα “ο Πρίγκηπας του Τζαϊπούρ” και όλο το bar είχε φυσικά ινδικό θέμα. Από τη διακόσμηση μέχρι τη μουσική.
Tο κατεβάσαμε στο άψε σβήσε γιατί ήταν τέλειο και δροσιστικό (και μας βάρεσε για τα καλά, δε μαθαίνουμε ποτέ), μετά από μισή ωρίτσα πήραμε το δρόμο του γυρισμού για το σπίτι.
Έτσι τελείωσε η 2η μέρα μας στο Βερολίνο.
Ημέρα 3η.
Ξημέρωσε Κυριακή και οι Κυριακές στο Βερολίνο (ειδικά με καλό καιρό) σημαίνουν ένα πράγμα: Mauerpark. Ήταν κάτι που μου το τόνισαν όλοι όσοι ήξερα το Βερολίνο.
Έτσι λοιπόν ξεκινήσαμε για το Πάρκο Μάουερ.
Κοντά στο σταθμό Möckernbrücke από όπου παίρναμε το μετρό για το κέντρο της πόλης.
Το πάρκο βρίσκεται στην περιοχή Prenzlauer Berg (θα σας πω αργότερα τι πάθαμε με αυτό το Prenzlauer Berg). Το όνομα σημαίνει “Πάρκο του Τείχους”.
H μεγαλύτερη υπαίθρια αγορά σε μέγεθος, ποικιλία και σε ιδιαιτερότητες είναι αυτή του Mauerpark. Παλαιά αντικείμενα, μεταχειρισμένα ρούχα, βιβλία, ποδήλατα κλπ σε αφθονία, street food, καλλιτέχνες του δρόμου, εδώ υπάρχουν τα πάντα. Ένα μεγάλο πανηγύρι γεμάτο χρώμα και ζωή. Και φυσικά είναι πολύ διάσημο για τα karaoke που γίνονται εκεί.
Εδώ, στην καρδιά της αγοράς.
Ο μικρός λοφίσκος που σε βγάζει σε ένα ακόμα εναπομένον κομμάτι του τείχους.
Μετά τη μικρή ανάβαση.
Νέο mural στα απομεινάρια του τείχους.
Άποψη του πάρκου από ψηλά.
Μερικές ακόμη φωτογραφίες από το λόφο του πάρκου.
Κυριακάτικη, καλοκαιρινή ραστώνη. Όμορφες εικόνες μιας χαλαρής μέρας.
Το Mauerpark μας άρεσε πολύ. Εδώ συνάντησα και ένιωσα ακριβώς αυτό που μου είχαν πει για το Βερολίνο, τη ζωντάνια της πόλης, ένα πάρτι που όλοι είναι καλεσμένοι. Θα προτιμούσα να κάνει λίγο λιγότερη ζέστη, αλλά υποθέτω δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα.
Και εδώ το karaoke. Το τι έκανε ο συγκεκριμένος τύπος δε λέγεται. Έπαιζε κιθάρα, ταυτόχρονα την είχε κάνει κρουστό, τραγουδούσε (απίστευτη φωνή) και έκανε και διάφορους ήχους με το στόμα του.
Μικροί και μεγάλοι απολαμβάνουν την ηλιόλουστη Κυριακή.
Όπως βλέπετε ο κόσμος δεν επηρεάζεται και πολύ από τον ήλιο και τη ζέστη. Μόνο εμείς είμαστε φαίνεται vampires.
Φεύγουμε και επόμενος σταθμός είναι το Μνημείο Τείχους του Βερολίνου.
Εδώ είμαστε. Κάθετοι σωλήνες στο σημείο που ήταν το τείχος. Εντάξει δεν είναι και ότι πιο όμορφο μπορείς να δεις από μνημείο αλλά ο συμβολισμός του και μόνο μάλλον αξίζει ένα περίπατο εκεί.
Μακέτα που απεικονίζει τη διχοτόμηση της πόλης από το τείχος, όπως ήταν πριν την κατεδάφισή του.
Σιχαμερό αλλά πολύ ενδιαφέρον mural στον τοίχο αυτού του κτιρίου.
Κατηφορίζοντας την Bernauer Straße.
Την οποία έπρεπε τελικά να ανηφορίσουμε. Πηγαίναμε λάθος! Το μετρό ήταν από την άλλη κατεύθυνση!
Η Ευαγγελική Εκκλησία, ή αλλιώς το Παρεκκλήσι της Συμφιλίωσης (Kapelle der Versöhnung) με την περίεργη αρχιτεκτονική που θυμίζει περισσότερο καλύβα παρά παρεκκλήσι. Ενδιαφέρον!
Όμως η ζέστη και το λάθος που κάναμε στον προορισμό για να βρούμε τη στάση είχε άμεση επιρροή στη διάθεσή μας. Έκανε πάρα πολύ ζέστη, ο χρόνος περνούσε και είχαμε κλείσει και ένα escape room που δε θέλαμε να αργήσουμε και το να γυρίσουμε πίσω περπατώντας όλη αυτή την ανηφόρα που κατεβήκαμε ΤΣΑΜΠΑ έκανε τα νεύρα κρόσσια. Φυσικά την πλήρωσα εγώ και δικαίως αφού εγώ έδινα τις κατευθυντήριες οδηγίες, αλλά να πω προς υπεράσπισή μου ότι το google μερικές φορές δείχνει εντελώς λάθος κατεύθυνση. Στη συγκεκριμένη έδειχνε να πάμε ακριβώς από την αντίθετη κατεύθυνση. Για αυτό μην εμπιστεύεστε πάντα το τι σας δείχνει η κουκίδα αλλά να κοιτάτε στο χάρτη ονόματα οδών και μνημείων ώστε να καταλάβετε πού είστε. Σαν να κρατάτε έναν έντυπο χάρτη δηλαδή.
Πήραμε το λεωφορείο και κατεβήκαμε δυο στάσεις μετά και να πάρουμε το μετρό για να εξερευνήσουμε τη γειτονιά του Prenzlauer Berg. Μου είχαν πει ότι έχει μερικά πολύ όμορφα κτίρια τα οποία δεν καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου και το να εξερευνήσεις τους δρόμους της είναι κάτι που πρέπει κάποιος επισκέπτης να κάνει οπωσδήποτε. To θέμα είναι ότι ήμασταν ΗΔΗ στο Prenzlauer Berg από το πρωί. Το Mauerpark είναι μέσα στη ζώνη του Prenzlauer Berg. Συγκεκριμένα οι δρόμοι με τα όμορφα κτίρια που ψάχναμε ήταν απέναντι ακριβώς από την είσοδο του πάρκου. Το αστείο ποιο είναι. Εγώ έγραψα στο google maps Prenzlauer Berg και έβαλα να μας παει. Αυτό μάλλον υπολόγισε το κεντρικό σημείο της ζώνης κι έτσι παίρνοντας το μετρό για εκεί βγήκαμε σε μια εντελώς άκυρη περιοχή που δεν είχε το παραμικρό ενδιαφέρον. Περισσότερο έμοιαζε με αδιάφορο residential προάστιο της Αθήνας παρά με αυτό που περιμέναμε. Καθίσαμε σε ένα παγκάκι και προσπαθήσαμε να βγάλουμε κάποια άκρη. Επικοινώνησα με τη φίλη μου που μας είχε μιλήσει για το Prenzlauer Berg κι έτσι κατάλαβα πού είχε γίνει το λάθος. Χάσαμε μία ώρα άδικα κι αυτό γιατί δεν είχα κάνει καθόλου καλή οργάνωση από πριν. Μην τον υποτιμάτε καθόλου τον προγραμματισμό, ειδικά σε τόσο χαοτικές πόλεις. Δεν πρέπει να αφήνεις και πολλά στην τύχη ειδικά όταν οι αποστάσεις είναι τεράστιες και ο χρόνος σου περιορισμένος.
Ξανά στο μετρό λοιπόν και επιστροφή εκεί που ήμασταν πριν 2 ώρες.
Αυτή είναι λοιπόν η γειτονιά με τα όμορφα σπίτια. Και όντως είναι πάρα πολύ ωραία. Επιτέλους λίγο χρώμα και στην αρχιτεκτονική στο κατά τα άλλο μοντέρνο Βερολίνο.
Όπως βλέπετε κι εσείς ο καιρός το πήγαινε για βροχή κι έτσι δεν είχαμε και πολύ χρόνο στη διάθεσή μας. Καθίσαμε σε ένα ψιλοτυχαίο ιταλικό εστιατόριο στον παρακάτω δρόμο, φάγαμε μια ξερή και λεπτή pizza και περάσαμε απέναντι να πάρουμε το πρώτο λεωφορείο για το σημείο που βρισκόταν το escape room, που δεν ήταν και πολύ κοντά.
Περιμέναμε το πρώτο λεωφορείο τουλάχιστον 20 λεπτά και το δεύτερο άλλα τόσα με αποτέλεσμα να χάσουμε πολλή ώρα. Αργήσαμε περίπου 15 λεπτά αλλά ευτυχώς προλάβαμε.
Μόλις βγήκαμε όμως από το escape άρχισε να ψιχαλίζει (ακριβώς μόλις βγήκαμε, όσο παίζαμε δεν έριξε ούτε σταγόνα). Μέσα σε 5 λεπτά οι ψιχάλες είχαν γίνει μια κανονικότατη καταιγίδα κι εμείς τρέχαμε να γλυτώσουμε. Ομπρέλα δεν είχαμε κι έτσι προσπαθούσαμε να μπούμε κάτω από δέντρα ή στέγαστρα, που ούτε μπαλκόνια έχουν εκεί τα κτίρια ούτε στέγαστρα, γίναμε μούσκεμα. Λες και είχαμε βγει από βουτιά σε πισίνα. Μετάνιωσα την ώρα και τη στιγμή που γκρίνιαζα για τον ήλιο και τη ζέστη και τελικά θυμήθηκα τι είναι το χειρότερο πράγμα στα ταξίδια: Η βροχή.
Αναγκαστικά περάσαμε από το διαμέρισμα στο Kreuzberg για να αλλάξουμε ρούχα και ξαναβγήκαμε να συνεχίζουμε το πρόγραμμα της ημέρας που είχε East Side Gallery και πέριξ. Φυσικά και με την πατάτα που έκανα με το Prenzlauer Berg και με τη βροχή χάσαμε πάρα πολύ χρόνο αλλά τι να κάνουμε.
Στο μετρό.
Έτσι βρεθήκαμε στο ανατολικό τμήμα του Βερολίνου μετά από λίγη ώρα και ξεκινήσαμε τη βόλτα.
Εδώ, περνώντας κάτω από την πολύ ιδιαίτερη και όμορφη (αν και λίγο κιτς θα μπορούσε να πει κάποιος με αυστηρά κριτήρια) γέφυρα Oberbaum.
Στο βάθος καθώς ατενίζεις τη θέα κάτω από τη γέφυρα φαίνεται το γλυπτό Molecule Men, φτιαγμένο από αλουμίνιο και που είχαμε δει στο sense8 (σειρά του Netflix) πρώτη φορά. Εκεί θα πάμε σε λίγο.
Κι εδώ μια καλύτερη άποψη της γέφυρας Oberbaum.
Πλησιάζει και ο κίτρινος συρμός του μετρό.
Κι εδώ είναι οι αρχές της East Side Gallery.
Η γκαλερί East Side Gallery είναι μια υπαίθρια γκαλερί που αποτελείται από μια σειρά από τοιχογραφίες ζωγραφισμένες στα 1.316 m που έχουν απομείνει από το Τείχους του Βερολίνου. Η East Side Gallery θεωρείται μνημείο για την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την ειρηνική διαπραγμάτευση των συνόρων και των συνθηκών μεταξύ των κοινωνιών και των ανθρώπων. Έχει περισσότερους από τρεις εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. Αποτελείται από 105 έργα καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο, ζωγραφισμένα το 1990 στην ανατολική πλευρά του τείχους του Βερολίνου. Τα πραγματικά σύνορα σε αυτό το σημείο ήταν ο ποταμός Spree.
Είναι πιθανώς η μεγαλύτερη και μεγαλύτερης διάρκειας ανοιχτή γκαλερί στον κόσμο. Οι ζωγραφιές στο East Side Gallery τεκμηριώνουν μια εποχή αλλαγής και εκφράζουν την ελπίδα για ένα καλύτερο και πιο ελεύθερο μέλλον για όλους τους ανθρώπους του κόσμου.
Τώρα θα πρέπει να αισθανθώ πεζός αν πω ότι βαρέθηκα λίγο; Δεν είμαι και φανατικός θαυμαστής της street art γενικά αλλά ήταν κάτι που ήθελα να δω γιατί είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης. Αλλά μέχρι εκεί.
Έτσι, περπατήσαμε κάποια μέτρα, είδαμε μερικά έργα στο τείχος και γυρίσαμε πίσω.
Πηγαίνοντας προς την όχθη του ποταμού για να βγούμε κοντά στο γλυπτό Molecule Men περάσαμε έξω από τα κεντρικά γραφεία της Universal Music. Τεράστιο κτίριο, δε χωρούσε καν στο κάδρο κι ας είχα ευρυγώνιο φακό.
Στην όχθη του ποταμού με θέα τη γέφυρα Oberbaum.
Και εδώ το γλυπτό όπως φαινόταν απέναντί μας.
Τι είναι ένας ευρωπαϊκός ποταμός χωρίς λουκέτα;
Η θέα προς τα πίσω.
Απαραίτητη αναμνηστική φωτό στη γέφυρα.
Μια ακόμα ολιγόλεπτη στάση για να θαυμάσουμε τη θέα προς το κέντρο του Βερολίνου. Στο βάθος ο Πύργος Τηλεόρασης.
Μετά από αυτόν τον μικρό περίπατο καθίσαμε για ένα καφέ εκεί κοντά. Είχε μια ευχάριστη δροσιά λόγω της βροχής. Χαλαρώσαμε αρκετά, ακούγοντας έναν μουσικό του δρόμου να τραγουδά και γύρω του να έχει μαζευτεί κάποιος κόσμος. Χαζέψαμε τους περαστικούς, παρατηρήσαμε τους ποδηλάτες, παρέες και ζευγάρια και νιώσαμε για λίγο πώς είναι η ζωή σε αυτό το σημείο της πόλης, στα σύνορα του πρώην ανατολικού Βερολίνου με το δυτικό. Εκείνη τη στιγμή, έτσι όπως ήμασταν εντελώς χαλαροί, άδειοι από σκέψεις και χωρίς άγχος για το τι άλλο πρέπει να δούμε μέσα στη μέρα εφόσον τα είχαμε δει όλα, σκεφτήκαμε πως θα μπορούσαμε εύκολα να ζούμε κι εμείς σε αυτήν την πόλη, που παρότι δεν είναι η ομορφότερη πόλη που υπάρχει, σου προσφέρει μια πολύ όμορφη καθημερινότητα και έναν ποιοτικό τρόπο ζωής.
Τέλος 3ης ημέρας.
Ημέρα 4η
Πρωί. Κατευθυνόμαστε προς το σταθμό του μετρό.
Τι είναι μια ευρωπαϊκή πόλη χωρίς το απαραίτητο ελληνικό εστιατόριο – καρακιτσαριό; Πολύ κοντά στο διαμέρισμά μας. Προφανώς και δε φάγαμε ποτέ εδώ.
Στο σταθμό Möckernbrücke. Στον αχανή χάρτη της πόλης ο κίτρινος κύκλος μας δείχνει που είμαστε.
Ο συρμός έρχεται.
Και κατεβαίνουμε στην Potsdamer Platz.
Εδώ, από τα πρώτα πράγματα που είδαμε ήταν αυτή η παραδοσιακή Κορεατική Παγόδα.
Συμβολίζει την επιθυμία για επανένωση της Βόρειας και της Νότιας Κορέας και χτίστηκε στο σημείο όπου περνούσε κάποτε το τείχος του Βερολίνου.
Η Potsdamer Platz ήταν ένα άγονο κομμάτι γης πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Τώρα είναι ένα ζωντανό και πολυσύχναστο μέρος της πόλης, το οποίο γεμάτο από σύγχρονα κτίρια από παγκοσμίου φήμης αρχιτέκτονες.
Σε ένα ακόμα κομμάτι με ερείπια του τείχους, φωτογραφίες με πληροφορίες για την ιστορία του.
Στην Ebertstraße, παράλληλα με το πάρκο Tiergarten.
Σε μία από τις εισόδους του πάρκου στα αριστερά μας βρίσκεται το Μνημείο για τους Ομοφυλόφιλους που εκδιώχθηκαν από τους Ναζί. Φτιάχτηκε το 2008.
Στο παραθυράκι παρακολουθείς video με πληροφορίες.
Λίγο πιο πάνω, άγαλμα του Goethe.
Φτάσαμε και πάλι στο μνημείο ολοκαυτώματος που αυτή τη φορά το είδαμε και το περπατήσαμε με περισσότερη ησυχία, χωρίς τη βιασύνη της ξενάγησης.
Καταλήγουμε στην πύλη του Βρανδεμβούργου, που εργάτες πάνω σε γερανό κολλάνε αυτοκόλλητα που αδυνατώ να καταλάβω γιατί, αλλά δεν καίγομαι και να το ψάξω. Μπορείτε όμως να καταλάβετε το μέγεθος του αγάλματος της Νίκης σε σχέση με τους ανθρώπους από κάτω.
Από εδώ, θα περάσουμε κάτω από την Πύλη του Βρανδεμβούργου με σκοπό να πάμε στην καρδιά του πάρκου Tiergartern και τη Στήλη της Νίκης. Εμείς είπαμε να το κάνουμε με τα πόδια αλλά εσείς μην το κάνετε. Αλήθεια, μην το κάνετε εκτός αν δεν έχετε καθόλου άλλο περπάτημα μέσα στη μέρα. Είναι 2 χιλιόμετρα και μας βγήκαν τα πόδια, μια ημέρα που είχε αρκετή ζέστη και ακολουθούσε κι άλλο περπάτημα μέσα στη μέρα. Κάν’τε τη μισή διαδρομή με τα πόδια έστω και μετά πάρτε ένα λεωφορείο για 2-3 στάσεις. Άλλωστε είναι μια ευθεία.
Κάναμε μια μικρή παράκαμψη για να περάσουμε έξω από τη Γερμανική Βουλή ή αλλιώς Reichstag, το διάσημο κτίριο με τον γυάλινο τρούλο που για να ανέβεις να θαυμάσεις τη θέα από τον τρούλο πρέπει να έχει δοθεί διαταγή εκκένωσης της πόλης ή να έχεις κάνει έστω προκράτηση από το internet. Τίποτα από τα δύο δεν είχε συμβεί οπότε αρκεστήκαμε στο να περάσουμε από δίπλα του.
Και ξαναβγαίνουμε στην Straße des 17. Juni, την τεράστια ευθεία που οδηγεί στη Στήλη της Νίκης αλλά και που ουσιαστικά διασχίζει ολόκληρο το πάρκο Tiergarten.
Προς τα πίσω μας, η Πύλη του Βρανδεμβούργου.
Περπατώντας παράλληλα με έναν μεγάλο ποδηλατόδρομο και κάτω από τα δέντρα, σκεφτήκαμε πόσο όμορφα πρέπει να είναι εδώ το φθινόπωρο. Όμως ήταν μήνας Ιούνιος με 33 βαθμούς και το μόνο όμορφο εκείνη τη στιγμή είναι να πάμε να λιποθυμήσουμε σε ένα παγκάκι μέσα στο πάρκο.
Τελικά φτάσαμε.
Σχεδιασμένο από τον Heinrich Strack, μετά το 1864, για να τιμήσει τη νίκη της Πρωσίας στο δανικό-πρωσικό πόλεμο, όταν εγκαινιάστηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 1873, η Πρωσία είχε επίσης νικήσει την Αυστρία και τους γερμανούς συμμάχους της στον Αυστρο-πρωσικό πόλεμο (1866) και στον Γαλλο-Πρωσικό πόλεμο (1870-71).
Έχεις τη δυνατότητα να ανέβεις στην κορυφή με το αντίτιμο των 3 ευρώ μόνο, όμως το γεγονός ότι έχει μόνο σκάλες και όχι ασανσέρ δε μας άφηνε πολλά περιθώρια επιλογής.
Βγάζουμε τις απαραίτητες φωτογραφίες, παίρνουμε δυο καφέδες και δυο γλυκά στο χέρι από το μικρό μπαρ εκεί δίπλα και μπαίνουμε στο πάρκο για να χαλαρώσουμε.
Περνώντας από την υπόγεια διάβαση για να βγούμε στο πάρκο. Πουλάκια είχαν κάνει φωλιά πάνω από το φως. Το κελάϊδισμά τους ηχούσε όμορφα σε όλη τη διάβαση συνδυασμό με την κιθάρα ενός πλανόδιου μουσικού.
Στο πάρκο έβγαλα ελάχιστες φωτογραφίες. Έκλεισα την κάμερα και χαλαρώσαμε τρώγοντας και απλά ρεμβάζοντας και παρατηρώντας τους ανθρώπους να κάνουν διάφορες δραστηριότητες.
Το πάρκο είναι υπέροχο, ιδανικό για πικνίκ. Είναι τεράστιο, από τα μεγαλύτερα πάρκα όλης της Γερμανίας. To Tiergarten είναι για το Βερολίνο ότι είναι το Central Park για την Νέα Υόρκη. Αφιερώστε μία η μισή μέρα εδώ, αξίζει τον κόπο.
Η Γέφυρα των λεόντων η οποία έχει αφαιρεθεί για αποκατάσταση (αλίμονο). Γνωστό αξιοθέατο του πάρκου που ήθελα πολύ να δω. Κρίμα.
Φωτογραφία από το διαδίκτυο.
Επιστροφή και πάλι στο Mitte για φαγητό στο ίδιο Ιταλικό που φάγαμε και την προηγούμενη φορά.
Έξω από τη Saint Mary’s church και πάλι. Ακριβώς μπροστά μας, ο κύριος με το βιβλίο είναι ο Martin Luther, Γερμανός καθηγητής θεολογίας, συνθέτης, ιερέας, μοναχός και σημαντική προσωπικότητα στην Προτεσταντική μεταρρύθμιση.
Και το φωτεινό εσωτερικό της.
Στην πλατεία του Δημαρχείου με το σιντριβάνι του Ποσειδώνα.
Και καθώς το μόνο που είχε μείνει να κάνουμε μες στη μέρα ήταν να ανεβούμε σε ένα κτίριο στο νησί των μουσείων για να θαυμάσουμε τη θέα, η υπόλοιπη μέρα ήταν άδεια. Ακόμα ήταν καταμεσήμερο και θέλαμε να πέσει λίγο ο ήλιος και για να έχει καλύτερο φως και για να μην σκάσουμε περπατώντας. Όμως η κακή οργάνωση για ακόμη μια φορά είχε τις συνέπειές της κι έτσι όπως καθόμασταν ντάλα μεσημέρι στο παγκάκι της πλατείας περιμένοντας την ώρα να περάσει, ένιωσα κάτι που νομίζω δεν έχω νιώσει σε άλλα ταξίδια: Βαρεμάρα! Συνειδητοποίησα πόσο σημαντικό τελικά είναι και να έχεις φτιάξει ένα σωστό πρόγραμμα (κι ας έχεις βάλει παραπάνω πράγματα). Όμως υπολόγισα λάθος κάποιους χρόνους τελικά. Εκείνη την ώρα είχαν κλείσει όλα τα μουσεία ώστε να πηγαίναμε σε κάποιο. Και πάλι θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει όμως το πρωί και να βάζαμε πιο μετά ίσως το Tiergarten για να γεμίσει η μέρα.
Τέλος πάντων μετά από μία ώρα κι αφού βαρεθήκαμε να καθόμαστε στο παγκάκι και να ψάχνουμε ασκόπως στο κινητό για το τι άλλο μπορούμε να κάνουμε ξεκινήσαμε για το κτίριο που θα μας πρόσφερε μια από τις καλύτερες θέες του Βερολίνου.
Δοκιμάστε να γράψετε στο google τη λέξη “Berlin”. Θα δείτε ότι στα αποτελέσματα των εικόνων εμφανίζει πρώτη πρώτη μια πολύ συγκεκριμένη φωτογραφία η οποία επαναλαμβάνεται και σε άλλα αποτελέσματα. Τη θέα από το συγκεκριμένο σημείο την βλέπεις σε διάφορα sites, όχι πολλά, αλλά πουθενά δε λέει από που έχει τραβηχτεί η φωτογραφία. Και τι δε δοκίμασα στο google για να το βρω. Μου έβγαζε λίστες με τα καλύτερα σημεία για να θαυμάσεις τη θέα, κυρίως τον πύργο της Τηλεόρασης ή τη Στήλη της Νίκης, ή κάποια μπαρ σε κάποια ξενοδοχεία, αλλά πουθενά τη συγκεκριμένη. Κι εγώ είχα φάει κόλλημα με αυτήν! Τη λύση μου την έδωσε το travel stories κι ένα ερώτημα που έκανα στο forum. Και voila!
https://www.locationscout.net/germany/828-berlin-skyline-from-fischerinsel-skyscraper/3789
Είναι το κτίριο που βρίσκετε στην οδό »Fischerinsel 1, 10179 Berlin, Γερμανία». Το κτίριο έχει γραφεία και καταστήματα. Εφόσον δεν είναι δημόσιος χώρος ο μόνος τρόπος για να μπεις είναι να περιμένεις να μπει η να βγεις κάποιος και απλά να χωθείς. Καλό είναι να μη χτυπήσεις κουδούνι για να μην ενοχλήσεις. Φτάνοντας εκεί και επειδή δεν έχω ξανακάνει κάτι αντίστοιχο ποτέ δεν ήξερα τι να περιμένω αλλά τελικά ήταν πανεύκολο. Μπήκαμε σχεδόν αμέσως καθώς έβγαινε κάποιος, δε μας ρώτησε καν που πάμε, πήραμε το ασανσέρ και πήγαμε στον τελευταίο όροφο. Εκεί βρήκαμε τα μικρά μπαλκονάκια που γράφουν «έξοδος κινδύνου» και ορίστε. Piece of cake!
Και ναι, η θέα ήταν όντως εξαιρετική!
Θα ήταν ωραίο να είχε πέσει λίγο παραπάνω ο ήλιος και να πετυχαίναμε το ηλιοβασίλεμα αλλά σε ένα μπαλκονάκι μια σταλιά το να κάτσεις 1-2 ώρες όρθιος είναι και λίγο βασανιστήριο. Φύγαμε λοιπόν σαν κύριοι όπως μπήκαμε και βρεθήκαμε και πάλι στην πόλη με την υπόλοιπη ημέρα ουσιαστικά άδεια. Αποφασίσαμε να πάμε ξανά στη Nikolaiviertel για βόλτα μιας και εκεί ήταν το πιο γραφικό σημείο της πόλης.
Ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική.
Το λαχταριστό στρούντελ που φάγαμε σε ένα από τα μικρά καφέ της Nikolaiviertel.
Στην είσοδο της εκκλησίας Nikolaikirche
Βγαίνοντας πάλι στον Spee. Το ψηλό κτίριο απέναντι είναι το κτίριο στην οδό Fischerinsel 1 που έβγαλα τις φωτογραφίες. Κάνοντας ζουμ μπορείτε να δείτε στον τελευταίο όροφο το μπαλκόνι (με μαύρο χρώμα) απ’όπου βγάλαμε τις φωτό.
Παρκάκι κοντά στον Καθεδρικό του Βερολίνου.
Και σχεδόν μπροστά από τον καθεδρικό.
Είπαμε να περπατήσουμε μέχρι την Alexanderplatz με τα πόδια μιας και δεν είχαμε κάτι άλλο να κάνουμε.
Στη γέφυρα Friedrichsbrücke. Από τα πιο ωραία σημεία του Βερολίνου νομίζω. Ειδικά αυτή την ώρα που πέφτει ο ήλιος.
Ένα ζευγάρι έχει βρει τη δική του γωνία πάνω από τον ποταμό.
Ο κόσμος έχει ξαπλώσει στο γρασίδι και απολαμβάνει αυτό το ζεστό απόγευμα.
Συνεχίσαμε περνώντας δίπλα από το ζευγάρι…
…κι έξω από την πινακοθήκη Alte Nationalgalerie
H Schloss Bridge, με τα χαρακτηριστικά λευκά αγάλματα.
Το Bode-Museum, από τα ομορφότερα κτίρια στο Βερολίνο.
Η Γέφυρα Monbijoubrücke
Πολύ ωραίο σημείο κι εδώ.
Πλανόδιος μουσικός στη γέφυρα.
Περνώντας τη γέφυρα, βρισκόμαστε στην απέναντι όχθη του ποταμού.
Απομακρυνόμαστε από το Νησί των μουσείων.
Περνώντας για πολλοστή φορά έξω από την Saint Mary’s church.
Και ενώ έχει σουρουπώσει για τα καλά, φτάνουμε στην Alexanderplatz.
Αφού αγοράσαμε τα απαραίτητα σουβενίρ και δώρα, είχα χρόνο να παίξω λίγο με τη μηχανή μου και το long exposure.
Το παγκόσμιο ρολόι.
Καθώς περνάει το τραμ.
Πήραμε 3 carte-postal με σκοπό να τις ταχυδρομήσουμε από το Βερολίνο σε φίλους. Το βρήκαμε αρκετά ρομαντικό και ρετρό.
Την επόμενη μέρα, η οποία ήταν και η μέρα της επιστροφής μας στην Ελλάδα, ψάχναμε για ταχυδρομείο όλο το πρωί αλλά δε βρήκαμε πουθενά. Τελικά υπήρχε ένα κουτί στο αεροδρόμιο. Αγοράσαμε τα γραμματόσημα και ρίξαμε τις κάρτες στο κουτί. Μέχρι και αυτή τη στιγμή που γράφω (Αύγουστος) οι carte-postal δεν έχουν φτάσει στον προορισμό τους και δεδομένου ότι δεν είναι κάποιο δέμα που έρχεται από την Κίνα υποθέτω δε θα έρθουν ποτέ.
Φεύγοντας από το Kreuzberg, προς το αεροδρόμιο. Ο καλός ο backpacker όλα τα αντέχει!
Τελείωσε λοιπόν και αυτό το ταξίδι.
Σας παραθέτω και το video του ταξιδιού:
Οι τελικές μου εντυπώσεις από το Βερολίνο: Σε γενικές γραμμές ήταν οκ. Δεν μπορώ να πω όμως ότι ενθουσιάστηκα. Αλλά δε χρειάζεται να μας ενθουσιάζουν όλα τα ταξίδια, έτσι δεν είναι; Θεωρώ πως είναι μια πόλη που ακόμα αποπνέει τον αέρα της Ανατολικής Γερμανίας στις περισσότερες γειτονιές της. Το Νησί των μουσείων και η Nikolaiviertel είναι τα πιο ωραία σημεία της που και πάλι όμως, δεν βλέπεις κάτι που δεν έχεις ξαναδεί σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Υποθέτω πως αν ήταν η πρώτη πρωτεύουσα που έβλεπα από το εξωτερικό θα ξετρελαινόμουν αλλά αυτό θα συνέβαινε λίγο πολύ με κάθε πόλη μάλλον. Είναι νομίζω μια υπέροχη, οργανωμένη πόλη για να ζεις, σου παρέχει μια ποιότητα ζωής. Όμως τουριστικά, αν εξαιρέσεις τα μουσεία, δεν νομίζω ότι θα ενθουσιάσει κάποιον. Της λείπει μια Παλιά Πόλη, μια Πλάκα, μια Μοντμάρτη, ένα γραφικό κομμάτι με στενά δρομάκια και παλιά κτίρια. Είναι λογικό βέβαια γιατί η πόλη καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Πολέμου (το ίδιο όμως έγινε και στη Βαρσοβία και οι κάτοικοι την ξαναέχτισαν όπως ήταν). Πολύ πράσινο, φαρδιοί δρόμοι, ανοιχτή πόλη. Ωραία αύρα ανεξαρτησίας και ελευθερίας. Αν κάποιος αρκείται σε αυτά και δεν τον ενδιαφέρει τόσο το γραφικό κομμάτι σίγουρα θα βρει στο Βερολίνο την πόλη που έψαχνε. Για μένα το Βερολίνο αποτελεί μία όμορφη ανάμνηση που όμως αν δεν υπήρχε συγκεκριμένος λόγος για να ξαναπάω στο μέλλον, δύσκολα θα την επέλεγα για δεύτερη φορά.
Υ.Γ. Για όλα φταίει ο Steve, ο ξεναγός!
Τέλος ιστορίας.
The Travel Ant 